Βιογραφικό



Ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης γεννήθηκε στο Παλαιχώρι στις 21 Νοεμβρίου του 1930. Ήταν το πέμπτο παιδί του Κωνσταντίνου (Κωστή) Τζωρτζή και της Πηνελόπης Τζωρτζή. Είχε άλλα επτά αδέλφια, τον Γεώργιο Τζωρτζή, την Ελένη Βότση, τον Παναγιώτη Γιωρκάτζη, τον Ανδρέα Γιωρκάτζη, τον Πέτρο Τζωρτζή, τον Ευστάθιο Γιωρκάτζη και τον Τηλέμαχο Γιωρκάτζη.

Ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο Παλαιχωρίου το 1943 και τη Σχολή Σαμουήλ το 1950. Από τον Σεπτέμβριο του 1950 μέχρι την έναρξη του αγώνα της ΕΟΚΑ εργάστηκε ως γραφέας στο Εμπορικό Επιμελητήριο Λευκωσίας. Τον Αύγουστο του 1954 μυήθηκε στην ΕΟΚΑ από τον Μάρκο Δράκο και προωθήθηκε στον στενό κύκλο των συνεργατών του Διγενή.

Η έναρξη του αγώνα της ΕΟΚΑ τον Απρίλιο του 1955 τον βρίσκει υπεύθυνο των Μυστικών Υπηρεσιών της Οργάνωσης με το ψευδώνυμο Κικέρων. Τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου αναλαμβάνει την οργάνωση και διεύθυνση των ομάδων του εκτελεστικού στη Λευκωσία.

Τον Σεπτέμβριο του 1955 συλλαμβάνεται από τους Άγγλους και υποβάλλεται σε φριχτά βασανιστήρια στα αστυνομικά ανακριτήρια Σεραγίου και Ομορφίτας.

Τον Οκτώβριο κατηγορείται για την συμμετοχή του στην Οργάνωση, αθωώνεται από το Δικαστήριο, επανασυλλαμβάνεται όμως και μεταφέρεται ως πολιτικός κρατούμενος στο Φρούριο της Κερύνειας με τον αριθμό Δ8119. Από εκεί μεταφέρεται τον Νοέμβριο στα κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς από όπου τον Ιανουάριο του 1956 δραπετεύει, αφού πρώτα αναμιγνύεται με εργάτες (Έλληνες και Τούρκους) την ώρα που σχόλαναν.

Επικηρύσσεται από τους Άγγλους και τοποθετείται στον κατάλογο των καταζητούμενων αγωνιστών. Συνεχίζει την δράση του, ως καταζητούμενος πλέον και τον Απρίλιο του 1956 αναλαμβάνει τομεάρχης της πόλης της Λευκωσίας.

Τον Ιούνιο του 1956 συλλαμβάνεται στην περιοχή Νεάπολη της Λευκωσίας, μεταφέρεται στο κολαστήριο της Ομορφίτας, βασανίζεται φριχτά χωρίς να αποκαλύπτει οτιδήποτε και ακολούθως μεταφέρεται στις Κεντρικές Φυλακές ως «ειδικός πολιτικός κρατούμενος».

Στις 31 Αυγούστου του 1956, δραπετεύει ξανά, ύστερα από αιματηρή μάχη στο Νοσοκομείο Λευκωσίας, όπου μεταφέρεται για εξετάσεις προσποιούμενος τον άρρωστο. Στη μάχη εκείνη έχασαν τη ζωή τους δύο νεαροί αγωνιστές, ο Κυριάκος Κολοκάσης και ο Ιωνάς Νικολάου.

Τον Σεπτέμβριο του 1956 αναλαμβάνει υπεύθυνος ανταρτικής ομάδας στην περιοχή Μαραθάσας, με το ψευδώνυμο Κλήμης και συνεργάζεται στενά, σε ενέδρες και άλλες δραστηριότητες της Οργάνωσης, με τον Γρηγόρη Αυξεντίου, τον Μάρκο Δράκο και άλλους ήρωες του απελευθερωτικού αγώνα.

Η ανταρτική δράση του συνεχίζεται αμείωτη μέχρι τον Ιανουάριο του 1957, όπου κατόπιν προδοσίας συλλαμβάνεται στο χωριό Όμοδος μέσα στο κρησφύγετο του και μεταφέρεται στo κολαστήριο Πλατρών και μετά στα ανακριτήρια Ομορφίτας, όπου υποβάλλεται σε ανήκουστα βασανιστήρια, σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, όπως αυτά περιέχονται στο βιβλίο «Πολύκαρπος Γιωρκάτζης, 1955-1959, Μαρτυρίες». Και πάλιν δεν υποκύπτει στα βασανιστήρια, μάλιστα δε, κατά τις ανακρίσεις, προσπαθεί να εκμαιεύσει πληροφορίες από τους ανακριτές του.

Μετά τη σύλληψη του στο Όμοδος, δικάζεται και καταδικάζεται σε ισόβια δεσμά και μεταφέρεται στις Κεντρικές Φυλακές. Από τις Κεντρικές Φυλακές δραπετεύει και πάλιν, κρυμμένος μέσα σε κάρο που μεταφέρει σκουπίδια έξω από τις Φυλακές (λεπτομέρειες της δραπέτευσής του, αναφέρονται στο βιβλίο που προαναφέρεται).

Μετά και από την τρίτη του απόδραση, αναλαμβάνει καθήκοντα τομεάρχη της Λευκωσίας με το ψευδώνυμο Λαέρτης. Η παράτολμη δράση του και οι αποδράσεις του τον έχουν κάνει πλέον θρύλο και τον αποκαλούν «ο Χουντίνι της ΕΟΚΑ».

Στις 9/3/1959 ο Αρχηγός Διγενής διατάσσει με προκήρυξη του τη λήξη του αγώνα, αφού προηγήθηκαν οι Συμφωνίες Ζυρίχης Λονδίνου. Τον Μάρτιο του 1959 συμμετέχει σε σύσκεψη τομεαρχών της ΕΟΚΑ υπό τον Διγενή στη Λευκωσία, όπου ο Αρχηγός αποχαιρετά τους τομεάρχες του.

Το 1960, ο Πρόεδρος Μακάριος τον διορίζει αρχικά Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (μεταβατική περίοδο) και κατόπιν Υπουργό Εσωτερικών, αξίωμα από το οποίο πρωταγωνιστεί στη συγκρότηση της νεοσύστατης Κυπριακής Δημοκρατίας. Πρώτη του έγνοια η αποκατάσταση των συναγωνιστών του και των παθόντων του αγώνος.

Το 1963, με την εκδήλωση της Τουρκικής ανταρσίας και πάλιν πρωταγωνιστεί στην απόκρουση και αντιμετώπισή της, επικεφαλής της Οργάνωσης Ακρίτας, που θα αναλάμβανε δράση μόνο στην περίπτωση τουρκικής επίθεσης, η οποία και αναμενόταν λόγω της συνεχούς μεταφοράς οπλισμού από την Τουρκία για τους Τουρκοκύπριους.

Τον Ιούλιο του 1964 αναλαμβάνει και το Υπουργείο Άμυνας, παράλληλα με το Υπουργείο Εσωτερικών. Πρωταγωνιστεί, σε συνεργασία με τον Στρατηγό Γρίβα, στην συγκρότηση τακτικού στρατού για την αμυντική θωράκιση της Κύπρου.

Τον Δεκέμβριο του 1965 μόλις την τελευταία στιγμή διαφεύγει ύστερα από απόπειρα δολοφονίας τους από πράκτορες της τουρκικής τρομοκρατικής Οργάνωσης ΤΜΤ, στη Ζυρίχη.

Τον Οκτώβριο του 1966 αρραβωνιάζεται με την Φωτεινή Μιχαηλίδου, γένους Λεβέντη, στο Παρίσι και τις 4/6/67 γίνεται ο γάμος τους στη Φανερωμένη. Το μυστήριο ευλογεί ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος. Στις 20 Φεβρουαρίου του 1968 αποκτούν το πρώτο τους παιδί, τον Κωνσταντίνο και στις 15 Ιανουαρίου του 1969 γεννιέται το δεύτερο παιδί, η Μαρία.

Την 1η Νοεμβρίου του 1968 υποχρεώνεται σε παραίτηση, κατ’ απαίτηση της Χούντας των Αθηνών, από τη θέση του Υπουργού λόγω της αντιστασιακής δράσης που ανέπτυξε στην Ελλάδα συνεργαζόμενος με τον ήρωα της ελληνικής αντίστασης Αλέξανδρο Παναγούλη.

Στις 26 Φεβρουαρίου του 1969 δημοσιοποιούνται σχέδια για ίδρυση Πολιτικού Κόμματος, η ίδρυση του οποίου εξαγγέλλεται στις 5 Μαρτίου του 1969, με το όνομα «Ενιαίο Κόμμα Εθνικοφρόνου Παρατάξεως», με Πρόεδρο τον Γλαύκο Κληρίδη και πρωτοκλασάτα στελέχη τον Πολύκαρπο Γιωρκάτζη και τον Τάσσο Παπαδόπουλο.

Στις 15 Μαρτίου του 1970 δολοφονείται από πράκτορες της Χούντας των Αθηνών σε ερημική περιοχή κοντά στο χωριό Μια Μηλιά της Λευκωσίας.

Για τον Πολύκαρπο Γιωρκάτζη, συνταρακτικές μαρτυρίες από αυτόπτες μάρτυρες της δράσης του και της προσωπικότητας του, υπάρχουν στο βιβλίο «Πολύκαρπος Γιωρκάτζης 1955-1959, Μαρτυρίες».
1930
21/11: Γέννηση στο Παλαιχώρι

1937 - 1943
Δημοτικό Σχολείο Παλαιχωρίου

1943 - 1950
Γυμνασιακή μόρφωση στη Λευκωσία

1950
01/09: Γραφέας στο Εμπορικό Επιμελητήριο Λευκωσίας

1954
15/08: Μύηση στην Ε.Ο.Κ.Α. από τον Μάρκο Δράκο.
15/08: Προώθηση στον στενό κύκλο συνεργατών του αρχηγού Διγενή.

1955
01/04: Έναρξη του αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α., Υπεύθυνος των μυστικών υπηρεσιών της Οργάνωσης, Ψευδώνυμο ΚΙΚΕΡΩΝ.
01/06: Οργάνωση και διεύθυνση των ομάδων εκτελεστικού.
06/09: Σύλληψη από τους Άγγλους. Άγρια βασανιστήρια στα αστυνομικά ανακριτήρια Σεραγίου και Ομορφίτας.
20/10: Αθώωση από το Δικαστήριο Λευκωσίας, Επανασύλληψη και εγκλεισμός στο Φρούριο της Κερύνειας, Πολιτικός κρατούμενος με τον αριθμό D.P. 119.
23/11: Μεταφορά στα κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς.

1956
19/01: Απόδραση από τα κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς, Επικηρυγμένος καταζητούμενος.
03/04: Τομεάρχης της πόλης της Λευκωσίας, Ψευδώνυμο ΚΙΚΕΡΩΝ.
01/06: Σύλληψη στην περιοχή Νεάπολη της Λευκωσίας. Ανακριτήρια Ομορφίτας και φρικτά βασανιστήρια και ακολούθως μεταφορά στις Κεντρικές Φυλακές ως «ειδικός πολιτικός κρατούμενος».
31/08: Απόδραση, μετά από αιματηρή μάχη, από το Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας όπου μεταφέρθηκε προσποιούμενος τον ασθενή.
14/09: Υπεύθυνος αντάρτικης ομάδας στην περιοχή Μαραθάσας. Ψευδώνυμο ΚΛΗΜΗΣ.

1957
21/01: Σύλληψη στο χωριό Όμοδος μέσα στο κρησφύγετο του. Ανακριτήρια Πλατρών και Ομορφίτας. Φρικτά και απάνθρωπα βασανιστήρια.
21/04: Καταδίκη σε ισόβια δεσμά και μεταφορά στις Κεντρικές Φυλακές.

1958
01/05: Απόδραση από τις Κεντρικές Φυλακές και ανάληψη καθηκόντων Τομεάρχη της πόλης της Λευκωσίας. Ψευδώνυμο ΛΑΕΡΤΗΣ.

1959
09/03: «Παύσατε πυρ». Ο αρχηγός Διγενής διατάσσει με προκήρυξη την κατάπαυση του Αγώνα.
15/03: Συμμετοχή σε σύσκεψη των Τομεαρχών της Ε.Ο.Κ.Α. υπό τον Διγενή σε οικία στη Λευκωσία. Αποχαιρετισμός του αρχηγού Διγενή.

1960
16/08: Η Κύπρος ανεξάρτητο Κράτος. Υποστολή της Αγγλικής σημαίας. Ύψωση της σημαίας της ανεξάρτητης Δημοκρατίας της Κύπρου. Ο Πρόεδρος Μακάριος διορίζει Υπουργό Εσωτερικών τον Πολύκαρπο Γιωρκάτζη, ο οποίος κατά την μεταβατική περίοδο υπηρέτησε ως Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης πρωταγωνιστεί στην συγκρότηση του νεοσύστατου Κράτους, την οργάνωση και στελέχωση ζωτικών υπηρεσιών. Πρώτη του έγνοια η αποκατάσταση των αγωνιστών και των παθόντων.

1963
22/12: Εκδήλωση Τουρκοκυπριακής ανταρσίας. Ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης αναλαμβάνει την εφαρμογή του Σχεδίου ΑΚΡΙΤΑΣ για την αντιμετώπιση της, στον καταρτισμό του οποίου διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο.

1964
07/04: Ανάληψη και του Υπουργείου Άμυνας παράλληλα με το Υπουργείο Εσωτερικών. Σε συνεργασία με τον στρατηγό Γρίβα, που επέστρεψε στην Κύπρο και τέθηκε επί κεφαλής της νεοσύστατης Εθνικής Φρουράς, πρωταγωνιστεί στη συγκρότηση των ενόπλων δυνάμεων της Κύπρου και της εν γένει αμυντικής θωράκισης της.

1965
16/12 Μόλις την τελευταία στιγμή διαφεύγει από απόπειρα δολοφονίας του από πράκτορες της Τουρκικής τρομοκρατικής οργάνωσης Τ.Μ.Τ. στη Ζυρίχη όπου βρίσκεται σε ιδιωτική επίσκεψη.

1966
08/10: Αρραβώνας με την Φωτεινή Μιχαηλίδου, του γένους Λεβέντη, στο Παρίσι.

1967
04/06: Γάμος στον ιερό ναό Φανερωμένης στη Λευκωσία. Το μυστήριο ευλογεί ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος.

1968
20/02: Απόκτηση του πρώτου παιδιού, του Κωνσταντίνου.
01/11: Ύστερα από συνεχείς αντιπαραθέσεις με την ΧΟΥΝΤΑ των Αθηνών, υποχρεώνεται σε παραίτηση από τη θέση του Υπουργού, μετά από πιεστική παρέμβαση της ΧΟΥΝΤΑΣ στον Πρόεδρο Μακάριο.

1969
15/01: Απόκτηση του δεύτερου παιδιού, της Μαρίας.
26/02: Δημοσιοποίηση σχεδίων για ίδρυση πολιτικού κόμματος.
05/03: Εξαγγελία ίδρυσης του Ενιαίου Κόμματος με τους Κληρίδη Πρόεδρο, Τάσσο Παπαδόπουλο και Πολύκαρπο Γιωρκάτζη.

1970
15/03: Θάνατος. Δολοφονείται από πράκτορες της ΧΟΥΝΤΑΣ των Αθηνών σε ερημική περιοχή κοντά στο χωριό Μια Μηλιά της Λευκωσίας.

Ιστορία Οικογένειας

Η οικογένεια του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη, οι Ζορζήδες ή Ντζορζήδες, συγκαταλέγεται μεταξύ των παλαιοτέρων, μεγαλυτέρων και ευποροτέρων, για τα δεδομένα της εποχής και του Παλαιχωρίου. Οι γονείς του Κωστής Γεωργίου Ζωρζής και Πηνελόπη το γένος Γεωργίου Ευσταθίου Ζορζή κατάγονταν από τη ίδια γενιά και είχαν συγγένειες και με άλλες παραδοσιακές οικογένειες γενιές του Παλαιχωρίου όπως αυτές του Τριανταφύλλη, του Αργυρού, του Κοτσώνη, του Κωμοδρόμου, του Κουκκούφη κ.α. Την πολυμελή οικογένεια συμπλήρωναν τα αδέλφια, κατά σειρά γέννησης οι Γεώργιος, ο Παναγιώτης, ο Ανδρέας, ή Ελένη Βότση, ο Τάσος, Πολύκαρπος, Πέτρος και Τηλέμαχος.

Σύμφωνα με την Παναγιώτα Ψιλλίτα Ιωάννου από το βιβλίο της οποίας « ΠΑΛΑΙΧΩΡΙ: Ιστορία και Πολιτισμός» αντλούνται οι πληροφορίες το όνομα Ζορζής είναι λατινοποιημένος τύπος του ονόματος Γιωργής ο οποίος απαντάται στα Μητρώα του Κτηματολογίου τον 19ον αιώνα και έκτοτε καθιερώνεται σαν επίθετο όπως και άλλα λατινοποιημένα ονόματα. Αντίθετα γύρω στο 1870 το βαφτιστικό όνομα Ζορζής ή και Ντζορζή μετατρέπεται σε Γεώργιο. Ο Κωστής Ζωρζής, συνήθιζε να γράφει το όνομα του με «ω» όπως γράφεται και το Γεώργιος. Το όνομα Γιωρκάτζης ως επίθετο υιοθετήθηκε από τον Πολύκαρπο Γιωρκάτζη και ακολούθως από όλα τους αδελφούς του, με εξαίρεση τον Πέτρο Τζιωρτζή. Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι Ζορζής στο Παλαιχώρι λεγόταν εκείνος που μάζευε τη δεκατία, φορολογία επί Τουρκοκρατίας.

Οι ιστορικές πηγές για το χωριό προέρχονται από τα Κατάστιχα της Ιεράς Αρχιεπισκοπής και αφορούν τη συλλογή φόρων εκ μέρους των Τούρκων, στα Μητρώα του Κτηματολογίου που δημιουργήθηκε μετά την έλευση της Αγγλοκρατίας το 1878, την προφορική παράδοση άλλα και άλλες πηγές όπως επιγραφές στην αφιέρωση των δωρητών σε αγιογραφίες και άλλες ιερές εικόνες. Τέτοιες επιγραφές με αναφορά στο όνομα Ντζορζή και Τζορτζή απαντώνται στην εκκλησία της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (Αγία Σωτήρα) του 16ου Αιώνα και υποδηλώνουν την κοινωνική και οικονομική υπόσταση της οικογένειας. Η εκκλησία, ως γνωστό, περιλαμβάνεται από το 2000 μαζί με εννέα άλλες εκκλησίες του Τροόδους στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO και έχει πρόσφατα συντηρηθεί από το Ίδρυμα Λεβέντη. Η οικογένεια των Ζορζήδων παρουσιάζεται από τον 16ο Αιώνα να κατέχει εκτεταμένη κτηματική περιουσία σε διάφορες περιοχές του Παλαιχωρίου από τον Άππη και την περιοχή της Αγίας Κορώνης μέχρι και το Μηλούρι στις Παρυφές Παπούτσας.

Περισσότερα για την οικογένεια μπορείτε να βρείτε στο βιβλίο « ΠΑΛΑΙΧΩΡΙ: Ιστορία και Πολιτισμός» στις σελίδες 161 – 176, 432 – 440, 446 – 450, 492 – 497. Το ίδρυμα «Πολύκαρπος Γιωρκάτζης» είναι ο μεγαλύτερος χορηγός για την έκδοση του βιβλίου.

Φωτογραφίες

© Copyright Ίδρυμα «Πολύκαρπος Γιωρκάτζης». All rights reserved.